سه شنبه ۰۲ شهریور ۹۵ | ۱۴:۱۰ ۲۶ بازديد
مسوولان كمتحرك، رسانهها سرگرم هستهها و پيكسلهاي گوشي!دانيال رمضاني - همانطور كه وعده داده بوديم، در اين شماره نيز به پيگيري زواياي پنهان و پيچيده روابط برخي برندهاي موبايل در ايران خواهيم پرداخت. دو هفته قبل درج بخش نخست اين مجموعه گزارشها از پشت پرده شگرد برخي برندهاي موبايل در ايران و تلاش پيدا و پنهان ايشان براي فريب رسانهها از طريق ابزاري همچون سفرهاي خارجي، آگهي و هداياي تبليغاتي نوشتيم.اين گزارش اما با بازتابها و بازخوردهاي زيادي همراه بود. بخشي از اين موارد از سوي همكاران رسانهاي و بخشي ديگر از سوي روابط عموميهاي سابق برخي برندهاي موبايل، به دستمان رسيد كه ضمن استقبال از محتواي اين گزارش، اطلاعات بيشتري نيز از پيچيدگي روابط برخي برندهاي موبايل در ايران ارايه كردند كه در شمارههاي آتي اين موارد به شكل شفافتري منتشر خواهد شد. - در اين باره بخوانيد: گزارش مثبت بنويسيد، سفر برويد!بازار بيسامان و بزرگ موبايل ايرانقبل از هر چيز براي آنكه حجم فروش گوشيهاي موبايل در ايران را به دست آوريم بايد نگاهي به آمار نيمه رسمي از سوي متوليان خصوصي و دولتي داشته باشيم. آمار ميگويد سالانه بيش از ۱۲ ميليون گوشي در ايران خريد و فروش ميشود. استناد به آمار رسمي گمركات كشور كمكي به درك حجم وارادات گوشيهاي موبايل به ايران نميكند. چراكه در خوشبينانهترين وضعيت با وجود تدابير به كار گرفته شده اعم از تشديد سختگيريها در برخورد با كالاهاي قاچاق و زمزمههاي اجراي طرح رجيستري، حداكثر ۱۰ تا ۱۵ درصد حجم ۱۲ ميليون گوشي در سال از مبادي رسمي كشور وارد ميشود.در بازار ايران اما به واسطه جمعيت جوان و گسترش سريع نسلهاي پيشرفته شبكههاي موبايل، اين گوشيهاي هوشمند هستند كه روز به روز بر دايره مخاطبان آن اضافه ميشود و ايرانيها هر چه بيشتر به سمت استفاده از اين گوشيها ميروند. بر اين اساس بالاترين قيمت گوشي هوشمند در ايران حدود ۳ ميليون و كمترين آن حدود ۳۰۰ هزار تومان است.با وجود اين اطلاعات اما آمار نيمه رسمي از ميزان تقاضا در بازار ايران و ميانگين قيمت گوشيها نشان ميدهد كه سالانه بيش از ۲ ميليارد دلار يا به عبارتي بيش از ۷ هزار ميليارد تومان توسط برندهاي موبايل از كشور خارج ميشود.نكته قابل توجه آنكه بازار ايران بر خلاف بسياري از كشورها به شدت غيرشفاف بوده و اين موضوع براي تجارت هم فرصت است و هم تهديد. در حال حاضر اگر از بسياري برندهاي موبايل اين پرسشهاي ابتدايي را بكنيد كه ميزان فروش شما در بازار ايران چقدر است يا سالانه چه تعداد گوشي وارد ايران ميكنيد و يا اين كه سهم شما از بازار ايران چقدر است؟ هيچ پاسخي دريافت نخواهيد كرد و توجيه آن نيز واردات قاچاق، شفاف نبودن ميزان فروش در ايران و توجيهاتي از اين دست ارايه خواهد شد. اما آيا باور پذير است كه يك كمپاني به درستي نداند سالانه چند ميليون گوشي روانه كدام يك از بازارهاي جهان ميكند؟ آن هم با رقابت تنگاتنگي كه براي ورود به بازارهاي جديد در دنيا وجود دارد. اين در حاليست كه در ساير كشورها از جمله چين هر سه ماه يكبار آمار فروش و ميزان جابجايي سهم برندهاي موبايل از بازار اين كشور اطلاعرساني ميشود و شايد در اين ميان دولتمردان ما نيز مقصر باشند.به هر حال در بازار موبايل ايران به واسطه مسايلي كه ذكر شد، هيچگاه مشخص نيست هر برند موبايل چه ميزان سهم از ۷ هزار ميليارد تومان را از كشور دارد.سرگرمي رسانهها با هستهها و پيكسلهادر اين ميان اما اكثر رسانههاي كشور به علت مسايلي همچون كمتجربگي، نداشتن سوابق مرتبط، وابستگي مالي و وابستگي به خود برندهاي موبايلي در ايران (كه در گزارش قبلي به آنها پرداختيم)، همچنان سرگرم نازلترين بخش چرخه عظيم صنعت موبايل هستند.به اين ترتيب كه برخي از نمايندگان برندهاي موبايل در ايران با اتكا به پشتوانههاي دلاري خود و صرف هزينههايي اندك براي اهداي هدايا و سفرهاي تبليغاتي، بخش عمدهاي از توجه رسانهها را تا سطح كاتالوگ و تبليغاتچي محصولات خود پايين آوردهاند. با ايجاد چنين شرايطي اكثر رسانهها به دلايلي كه در پي آمد، سرگرم تيتر زدن در خصوص تعداد هستهها و پيكسلهاي گوشيهاي جديد هستند و در اين فضاي سنگين تبليغاتي حتي اندك انتقادات موجود نيز بيشتر متوجه اشكالات كوچك سختافزاري و نرمافزاري گوشيها است.به هر حال آنطور كه پيداست اكثر برندهاي موبايلي در ايران با شكلدهي نوعي اكوسيستم رسانهاي در كشور به دو شكل وابستگي مستقيم و غيرمستقيم، بخش عمدهاي از حجم اخبار و گزارشهاي اين عرصه را سرگرم مشخصات ظاهري گوشيها كردهاند و همچنان خبري از ميزان كسب درآمد از بازار ايران و خدمات متقابل به كشور نيست.تناقض و دروغ بزرگ تحريم و عرضه كالااما يكي از مضحكترين روشهاي برندهاي موبايل در ايران استناد به تحريمها است. برخي از آنها ميگويند به واسطه تحريمهاي آمريكا امكان عرضه محصولات فناورانه به ايران را ندارند. اما اين دروغ بزرگ را با وجود عرضه سريع و سوناميوار محصولات موبايلي و فناورانه به بازار ايران چگونه ميتوان توجيه كرد؟اكنون كدام برند موبايلي محصولي در ايران ندارد؟ مگر ميشود باور كرد يك شركت نداند محصولاتش چگونه و از كجا به بازار ايران روانه ميشود؟ يادمان باشد صحبت از يك چمدان يا دو چمدان نيست بلكه هزاران ميليارد تومان در سال گوشي وارد كشور ميشود.در اين ميان اما زمانيكه از برخي برندهاي موبايل در خصوص علت نداشتن نمايندگي مستقيم، علت عدم ارايه خدمات نرمافزاري به كاربران ايراني و يا ارايه خدمات پس از فروش و يا حتي مشاركت حداقلي در ساخت و بستهبندي برخي نمونه محصولات آنها سوال شود، يك كلام جواب دارند، "تحريم"برخي از برندهاي موبايل چه در گذشته چه اكنون حتي گاهي خود را در نقش يك قهرمان جا ميزنند كه با پذيرش ريسكهاي بزرگ در حال مقابله و دور زدن تحريمهاي آمريكا براي خدمت به كاربران ايراني هستند! اما جست و جو براي يافتن اين خدمات، دستاوردهاي بزرگي را عايد ما نميكند.اگرچه در اين ميان به جز برخي برندها همچون اپل كه رسما صدها ميليارد تومان گوشي روانه بازار نا به سامان ايران كرده و رسما اعلام ميكند هيچگونه خدماتي در ازاي آن ارايه نميكند، برخي برندها نيز در تلاش هستند تا به نوعي به رابطه ناقص و يكطرفه با بازار ايران خاتمه دهند.دسته سوم اما برندهايي هستند كه به تازگي و با سرعت اندك در حال تعريف تسهيلات و خدمات ارزش افزوده به بازار پرسود ايران هستند.اگرچه برخي مسوولان وزارت ارتباطات در گذشته و اكنون نيز در ديدارهاي خود به برخي برندهاي موبايل هشدار دادهاند كه دوران طلايي سودبردن يكطرفه از بازار ايران و عدم ارايه هر گونه خدمات و همكاريهاي مشترك به پايان رسيده كه بايد ديد سرانجام اين اخطارها به نتيجه روشني ميرسد يا نه؟كمتحركي متوليان دولتي در شفافيت بازاراما با وجود تمام نابهسامانيها در بازار موبايل ايران و تلاش ساليان گذشته برخي برندهاي موبايل براي كسب سودمطلق و بدون ارايه هيچگونه خدمات ارزش افزوده به ايران، نميتوان از نقش كمرنگ، ضعيف و بدون برنامه متوليان دولتي غافل شد. اگرچه در گذشته زمزمههايي در اين خصوص از طريق تريبونها اعلام شد كه در يك نمونه و در سال ۹۲ وزير ارتباطات ضمن انتقاد از عدم دسترسي كاربران ايراني به برنامههاي يك برند پرفروش موبايل، به نماينده اين شركت در ايران مهلت داد تا براي حل مشكل اقدام كند، كه البته سرنوشت اين وعده روشن نشد.اما در آخرين نمونه از تلاشها براي قانونمند كردن فضاي غير شفاف بازار موبايل ايران، هفته گذشته اعلام شد، در جلسهاي با حضور ارگانهاي دولتي و اصناف با تصويب پيگيري جدي ماده ۴ قانون تشكيل سازمان حمايت براي ساماندهي تمامي كالاهاي خارجي مقرر شد فرصت ۶ ماههاي به واردكنندگان براي اخذ نمايندگي رسمي داده شود.بر اين اساس ظاهرا ماده چهارم قانون تاسيس سازمان حمايت از حقوق مصرف كنندگان و توليد كنندگان مجددا مورد پيگيري قرار گرفته و طبق اين ماده قانوني تمامي برندهاي خارجي موجود در ايران بايد داراي نمايندگي فروش و خدمات پس از فروش باشند.به گفته مسوولان مربوطه، در زمان تحريم به دليل محدوديت، اين قانون جدي گرفته نميشد اما اكنون كه محدوديتها رفع شده مانعي براي ايجاد نمايندگي فروش و خدمات پس از فروش كالاهاي خارجي در ايران نيست.در نهايت اين كه اعلام اسامي ۹ نماينده رسمي واردكننده گوشيهاي آيفون نيز اگرچه داراي بحثها و ابهاماتي جدي است، اما براساس مصوبه ستاد مبارزه با قاچاق كالا و ابلاغيه قائم مقام بازرگاني وزير صنعت به رييس سازمان توسعه تجارت، واردكنندگان رسمي گوشي آيفون به كشور، مشخص شدند.جمعبندي و نتيجهگيريبرخي از برندهاي موبايل در سالهاي گذشته حداكثر استفاده را از فضاي بيقانون بازار موبايل، عدم نظارت جدي نهادهاي دولتي، بهانه تحريمها و قاچاق بالاي ۹۰ درصد برده و توانستهاند هزاران ميليارد تومان سود از كشور ايران به دست بياورند.در نتيجه همين فضاي مشوش، فرصت ايجاد اكوسيستمي از روابط مافيايي با كانالها و قاچاقچيان موبايل، ايجاد رسانههاي وابسته و ايجاد ارتباط با برخي متوليان دولتي و خصوصي، موجب شده تا امروز برخي برندهاي موبايل بدون هيچ نگراني در پس اسامي افرادي پنهان شوند كه نقش فرشته نگهبان و حافظ منافع آنان را در بازار ايران بازي ميكنند.پدرخواندههايي كه با وجود آنكه اسامي آنها سالهاست كه در بازار موبايل ايران به عنوان عاملان اصلي شنيده ميشود، اما هرگز و هيچگاه، حتي پاسخگوي پرسشهاي هيچ رسانهاي هم نبودند چه رسد به پاسخ به مقامات و مسوولان ذيربط.مخلص كلام آنكه در سايه غفلت ساليان گذشته متوليان ايراني و ايجاد شبكه بزرگ لابي در بازار ۷ هزار ميليارد توماني موبايل ايران، كار ساماندهي و اتخاذ تدابيري براي خدماتگيري، پشتيباني، آموزش، انتقال فناوري و همكاريهاي مشترك پيچيده و سختتر شده است.گزارش بخشهاي ديگر از زواياي پنهان چگونگي عملكرد هدفمند و هدايت شده برخي برندهاي موبايل در ايران ادامه دارد. (منبع: عصر ارتباط) |
 |