گوي و ميدان دست شوراي عالي فضاي مجازي

۲۸ بازديد
انحلال شوراهاي موازي با شوراي‌عالي فضاي مجازي گرچه مدت‌ها بود مطرح شده و در روزهاي پاياني سال ۹۲ هم در دستور كار اين شوراي‌عالي بود اما آنقدر زمان‌بر شد كه پس از كش و قوس‌هاي بسيار، حالا در دوره جديد فعاليت اين نهاد بالاخره تبديل به مصوبه شد؛ مانند بسياري از دستور كارهاي ديگر اين شورا كه گرد زمان به آن نشسته و در نشست‌هاي گاه و بيگاه اين شورا مجال طرح دوباره نيافته‌اند.اما نخستين جلسه شوراي‌عالي فضاي مجازي در سال ۹۵ از اين لحاظ مهم بود كه تكليف شوراهاي موازي با شوراي‌عالي فضاي مجازي را روشن مي‌كرد؛ مصوبه‌اي كه پس از اجرايي شدن ديگر بهانه محدود بودن فضا براي سياست‌گذاري و يا موازي‌كاري در مسايل راهبردي فضاي مجازي را از اين شوراي‌عالي خواهد گرفت و انتظار مي‌رود كه مسير جديدي پيش‌روي آن گشوده شود.بر اين اساس شوراي‌عالي فضاي مجازي حكم به انحلال سه شوراي‌عالي انفورماتيك، اطلاع‌رساني و افتا داد و شوراي‌عالي فناوري اطلاعات هم با تغيير وظايف و نام جديد از سر راه سياستگذاري يكپارچه در فضاي مجازي كشور كنار گذاشته شد.موضوع شوراهاي موازي البته موضوع تازه‌اي هم نبود بلكه از روزهاي پاياني سال ۹۲ در دستور كار اين شورا بود و البته نخستين محور از محورهاي۱۰ گانه‌اي كه رهبر انقلاب در شهريور ماه گذشته براي اين شورا در دوره جديد تعيين كردند. موازي‌هاي خاموشاما نگاهي به وضعيت شوراهايي كه مدت‌ها است صحبت از انحلال آنها مي‌شود و البته با توجه به بالادستي بودن شوراي‌عالي فضاي مجازي در عرصه سياست‌گذاري و مسايل راهبردي و كلان اين حوزه از زمان تشكيل اين شورا ديگر فلسفه وجودي‌شان زير سوال رفته بود؛ نشان مي‌دهد كه شايد چندان هم نمي‌توانستند مانعي براي ايفاي نقش شوراي‌عالي فضاي مجازي بوده باشند، گرچه انحلال آنها كاملا منطقي به نظر مي‌رسد و بايد پيش از اينها هم انجام مي‌شد.در واقع اين شوراها از آن جهت كه اختيارات و مسووليت‌هايي كه براي آنها تعريف شده بود موازي با وظايفي است كه در تعريف شوراي‌عالي فضاي مجازي و حكم تشكيل آن، صادر شده است؛ نهادهاي موازي به حساب مي‌آمدند اما در جريان فعاليت نمي‌توانستند موازي عمل كنند چرا كه عملا وجود نداشتند.شوراي‌عالي اطلاع‌رساني كه باهدف سياست‌گذاري در امراطلاع‌رساني و هدايت شبكه‌ها و مراكز اطلاعاتي در سال ۷۷ با تصويب شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي تشكيل شده بود پس از تشكيل شوراي‌عالي فضاي مجازي در اسفندماه سال ۹۰، ديگر تشكيل جلسه نداد و در ۴ سال گذشته بر روي طرح‌هاي مرتبط با خط و زبان فارسي در محيط رايانه تمركز داشت. شوراي‌عالي افتا هم كه سياست‌گذاري در حوزه امنيت فضاي تبادل اطلاعات كشور را از سال ۸۲ بر عهده داشت طي ۱۰ سال اخير نشستي برگزار نمي‌كرد.شوراي‌عالي انفورماتيك هم شرايط مشابهي دارد و سال‌ها است خبري از برگزاري جلسات آن نيست و تنها فعاليت قابل ذكر آن رتبه‌بندي شركت‌هاي انفورماتيك در سال‌هاي اخير بوده است.در اين ميان فقط شوراي‌عالي فناوري اطلاعات است كه بنابر ماده ۴ قانون وظايف و اختيارات وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات، براي تعيين اهداف و راهبردهاي توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات، سياست‌گذاري، تعيين اولويت‌ها، برنامه‌ريزي، حمايت و نظارت بر فعاليت‌ها و امور مرتبط با فناوري و تبادل اطلاعات تشكيل شده و در يكي دو سال اخير يعني در دولت يازدهم جلساتي داشته است و در يك سال گذشته طرح انحلال و يا ادغام آن در شوراي‌عالي فضاي مجازي در مجلس هم دنبال مي‌شد. شورايي كه قانون براي آن شان سياست‌گذاري قايل شده و حالا با تصميم جديد شوراي‌عالي فضاي مجازي بايد وظايف راهبردي را به آن شورا سپرده و كارهاي اجرايي به آن سپرده شود. مديريت فضاي مجازي؛ عبور از محدوديتمنتقدان وجود اين شورا را مخل انجام وظايف شوراي‌عالي فضاي مجازي مي‌دانستند و با فعال شدن دوباره آن در دولت جديد اين انتقادها شدت مي‌گرفت، گرچه حالا هم حكم به تغيير ماهيت را برخي پايان موازي‌كاري نمي‌دانند اما اعضاي شورا از اين تصميم دفاع كرده و تغيير ماهيت را به معناي انحلال قلمداد مي‌كنند.پيش از اين رضا تقي‌پور وزير اسبق ارتباطات و عضو حقيقي اين شورا گفته بود: «عليرغم گذشت چند سال از تشكيل اين شورا بايد اذعان كرد حوزه محدودي براي مديريت فضاي مجازي در اختيار اين شورا قرار داده شده و لازم است همه دستگاه‌ها و نهادها، ذيل تدابير اين شورا با هماهنگي كامل، كار را به پيش ببرند.»اما شوراهاي موازي تنها يكي از مسايل اين شورا بود چنانكه در حكم رهبري هم علاوه بر انحلال شوراهاي عالي موازي اين شورا به منظور تحكيم جايگاه فراقوه‌اي، ۹ ماموريت و وظيفه ديگر تعيين شده بود كه تثبيت و تقويت جايگاه مركز ملي فضاي مجازي، ارتقاي قدرت سايبري، تربيت نيروي انساني متخصص، تسريع در راه‌اندازي شبكه ملي اطلاعات، حفظ امنيت همه‌جانبه فضاي مجازي كشور، ترويج هنجارها و سبك زندگي اسلامي ايراني، احراز جايگاه و سهم مناسب براي اقتصاد دانش‌بنيان در فضاي مجازي، توسعه محتوا و خدمات كارآمد و تدوين و تصويب نظام‌هاي حقوقي مورد نياز در فضاي مجازي از جمله آنها بود. انفعال؛ انتقادي براي تمام فصولشوراي‌عالي فضاي مجازي در همين ۴ سال فعاليت خود فراز و نشيب‌هاي بسياري داشته و ادوار مختلفي را سپري كرده كه نقطه مشترك آنها برگزاري نامنظم جلسات، روشن نبودن اولويت‌هاي كاري، هدف‌گذاري‌هاي بلندمدتي كه نتيجه روشني نداشته و تصميماتي است كه به سرانجام نرسيده است. دوره اول از زمان تشكيل تا يك و نيم سال بعد از آن دوراني پرحاشيه بود كه تقريبا هيچ نكته خاصي جز تصويب كلياتي مربوط به فعاليت خود اين شورا نداشت و بعد از آن هم گرچه در فضايي نسبتا آرام و بي‌حاشيه به سر برد اما انفعال ويژگي بارز اين دوران بود. دوران تازه اين شورا هم از شهريور ماه سال گذشته شروع شد و اميدواري‌هايي نسبت به تغيير روند حاكم بر آن با انتخاب دبير جديد ابراز شد.بررسي عملكرد اين مجموعه در سال‌هاي پس از تاسيس، حكايت از نقش كمرنگ آن در تحولات سريع فضاي مجازي دارد و هرچند دستوركارهاي راهبردي داشته اما هيچ‌كدام به سرانجام خاصي نرسيده است از جمله اينكه تعريف و الزامات تحقق و ايجاد شبكه ملي اطلاعات بيش از دو سال پيش در اين شورا به تصويب رسيد و بعد از مصوبه شوراي‌عالي فضاي مجازي درباره شبكه ملي اطلاعات، وزارت ارتباطات مكلف شد تا سياست‌هاي تعرفه‌اي شبكه، نحوه رقابت‌پذير بودن و سياست‌هاي رقابتي آن را در قبال ساير شبكه‌هاي موجود در كشور به مركز ملي فضاي مجازي ارايه كند كه هر چند مهلت وزارتخانه يك ماهه بود اما بارها و بارها بعد از آن از سوي دبير شورا اعلام شد كه وزارت ارتباطات گزارشي به شورا ارايه نداده است.حمايت از راه‌اندازي شبكه‌هاي اجتماعي داخلي موضوع ديگري بود كه شورا به آن ورود كرد اما اين موضوع هم درگير فضاي انفعال شد. تصويب پيوست فرهنگي موضوع ديگري است كه همواره عنوان مي‌شد كه در دستور كار شوراي‌عالي فضاي مجازي است و هنوز هم عنوان مي‌شود كه در نوبت بررسي است.سه مصوبه براي يك سالشوراي‌عالي فضاي مجازي در سال ۹۴ هم وضعيت مشابهي با سال پيش از آن داشت و در دوره جديد نشانه‌هاي زيادي از خروج از انفعال ديده نشد. در سال گذشته اين شورا مصوبات انگشت‌شماري داشت كه البته با اولويت‌هاي تعيين شده پيش از آن هم چندان مطابقت نداشتند. تصويب سياست‌هاي حاكم بر برنامه ملّي بازي‌هاي رايانه‌اي، راهكار توسعه صادرات نرم‌افزار و توسعه فضاي مجازي ايمن و سالم و ورود به موضوع انتخابات در فضاي مجازي تنها مواردي است كه در فهرست مصوبات سال گذشته اين شورا قرار مي‌گيرد.حالا اما براي سال جديد رييس‌جمهور به عنوان رييس اين شورا تاكيد بر برداشتن گام‌هاي موثرتر در فضاي مجازي دارد و دبير اين شورا، ابوالحسن فيروزآبادي هم مي‌گويد: در سال جاري تلاش مي‌كنيم حوزه‌هايي كه بيشترين فعاليت را در فضاي مجازي دارند مورد اهتمام جدي‌تري قرار گيرند.راه‌اندازي شبكه ملي اطلاعات، صيانت از فضاي مجازي، آموزش عمومي مردم در فضاي مجازي و ساماندهي پيام‌رسان‌هاي اجتماعي برخط، خط و زبان فارسي در فضاي مجازي، دانشنامه‌هاي برخط، تقويت موتورهاي جستجوي بومي و ... باز هم در اولويت‌هاي اعلامي اين شورا قرار مي‌گيرد و البته آنچنان كه گفته شده، ۳۰ طرح در صف بررسي اين شورا قرار دارند.حالا كه موضوع موازي‌كاري در نخستين روزهاي سال جديد براي شوراي‌عالي فضاي مجازي حل شده بايد ديد آيا روندهاي ديگر نيز اصلاح مي‌شود و اين شورا بالاخره در جايگاه تعريف شده براي آن قرار خواهد گرفت يا خير. آيا بالاخره تنها متولي سياست‌گذاري در حوزه فضاي مجازي سرعتش را با سرعت تحولات اين فضا تنظيم خواهد كرد؟آيا در دوران جديد خروجي‌هاي شوراي‌عالي فضاي مجازي سرعت بيشتري مي‌گيرد و به تمام نيازهاي پرشتاب فناوري و حوزه آي‌.سي‌.تي ايراني پاسخ به‌هنگام داده خواهد شد؟منبع: ITanalyze.com
انحلال شوراهاي موازي با شوراي‌عالي فضاي مجازي گرچه مدت‌ها بود مطرح شده و در روزهاي پاياني سال ۹۲ هم در دستور كار اين شوراي‌عالي بود اما آنقدر زمان‌بر شد كه پس از كش و قوس‌هاي بسيار، حالا در دوره جديد فعاليت اين نهاد بالاخره تبديل به مصوبه شد؛ مانند بسياري از دستور كارهاي ديگر اين شورا كه گرد زمان به آن نشسته و در نشست‌هاي گاه و بيگاه اين شورا مجال طرح دوباره نيافته‌اند.اما نخستين جلسه شوراي‌عالي فضاي مجازي در سال ۹۵ از اين لحاظ مهم بود كه تكليف شوراهاي موازي با شوراي‌عالي فضاي مجازي را روشن مي‌كرد؛ مصوبه‌اي كه پس از اجرايي شدن ديگر بهانه محدود بودن فضا براي سياست‌گذاري و يا موازي‌كاري در مسايل راهبردي فضاي مجازي را از اين شوراي‌عالي خواهد گرفت و انتظار مي‌رود كه مسير جديدي پيش‌روي آن گشوده شود.بر اين اساس شوراي‌عالي فضاي مجازي حكم به انحلال سه شوراي‌عالي انفورماتيك، اطلاع‌رساني و افتا داد و شوراي‌عالي فناوري اطلاعات هم با تغيير وظايف و نام جديد از سر راه سياستگذاري يكپارچه در فضاي مجازي كشور كنار گذاشته شد.موضوع شوراهاي موازي البته موضوع تازه‌اي هم نبود بلكه از روزهاي پاياني سال ۹۲ در دستور كار اين شورا بود و البته نخستين محور از محورهاي۱۰ گانه‌اي كه رهبر انقلاب در شهريور ماه گذشته براي اين شورا در دوره جديد تعيين كردند. موازي‌هاي خاموشاما نگاهي به وضعيت شوراهايي كه مدت‌ها است صحبت از انحلال آنها مي‌شود و البته با توجه به بالادستي بودن شوراي‌عالي فضاي مجازي در عرصه سياست‌گذاري و مسايل راهبردي و كلان اين حوزه از زمان تشكيل اين شورا ديگر فلسفه وجودي‌شان زير سوال رفته بود؛ نشان مي‌دهد كه شايد چندان هم نمي‌توانستند مانعي براي ايفاي نقش شوراي‌عالي فضاي مجازي بوده باشند، گرچه انحلال آنها كاملا منطقي به نظر مي‌رسد و بايد پيش از اينها هم انجام مي‌شد.در واقع اين شوراها از آن جهت كه اختيارات و مسووليت‌هايي كه براي آنها تعريف شده بود موازي با وظايفي است كه در تعريف شوراي‌عالي فضاي مجازي و حكم تشكيل آن، صادر شده است؛ نهادهاي موازي به حساب مي‌آمدند اما در جريان فعاليت نمي‌توانستند موازي عمل كنند چرا كه عملا وجود نداشتند.شوراي‌عالي اطلاع‌رساني كه باهدف سياست‌گذاري در امراطلاع‌رساني و هدايت شبكه‌ها و مراكز اطلاعاتي در سال ۷۷ با تصويب شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي تشكيل شده بود پس از تشكيل شوراي‌عالي فضاي مجازي در اسفندماه سال ۹۰، ديگر تشكيل جلسه نداد و در ۴ سال گذشته بر روي طرح‌هاي مرتبط با خط و زبان فارسي در محيط رايانه تمركز داشت. شوراي‌عالي افتا هم كه سياست‌گذاري در حوزه امنيت فضاي تبادل اطلاعات كشور را از سال ۸۲ بر عهده داشت طي ۱۰ سال اخير نشستي برگزار نمي‌كرد.شوراي‌عالي انفورماتيك هم شرايط مشابهي دارد و سال‌ها است خبري از برگزاري جلسات آن نيست و تنها فعاليت قابل ذكر آن رتبه‌بندي شركت‌هاي انفورماتيك در سال‌هاي اخير بوده است.در اين ميان فقط شوراي‌عالي فناوري اطلاعات است كه بنابر ماده ۴ قانون وظايف و اختيارات وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات، براي تعيين اهداف و راهبردهاي توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات، سياست‌گذاري، تعيين اولويت‌ها، برنامه‌ريزي، حمايت و نظارت بر فعاليت‌ها و امور مرتبط با فناوري و تبادل اطلاعات تشكيل شده و در يكي دو سال اخير يعني در دولت يازدهم جلساتي داشته است و در يك سال گذشته طرح انحلال و يا ادغام آن در شوراي‌عالي فضاي مجازي در مجلس هم دنبال مي‌شد. شورايي كه قانون براي آن شان سياست‌گذاري قايل شده و حالا با تصميم جديد شوراي‌عالي فضاي مجازي بايد وظايف راهبردي را به آن شورا سپرده و كارهاي اجرايي به آن سپرده شود. مديريت فضاي مجازي؛ عبور از محدوديتمنتقدان وجود اين شورا را مخل انجام وظايف شوراي‌عالي فضاي مجازي مي‌دانستند و با فعال شدن دوباره آن در دولت جديد اين انتقادها شدت مي‌گرفت، گرچه حالا هم حكم به تغيير ماهيت را برخي پايان موازي‌كاري نمي‌دانند اما اعضاي شورا از اين تصميم دفاع كرده و تغيير ماهيت را به معناي انحلال قلمداد مي‌كنند.پيش از اين رضا تقي‌پور وزير اسبق ارتباطات و عضو حقيقي اين شورا گفته بود: «عليرغم گذشت چند سال از تشكيل اين شورا بايد اذعان كرد حوزه محدودي براي مديريت فضاي مجازي در اختيار اين شورا قرار داده شده و لازم است همه دستگاه‌ها و نهادها، ذيل تدابير اين شورا با هماهنگي كامل، كار را به پيش ببرند.»اما شوراهاي موازي تنها يكي از مسايل اين شورا بود چنانكه در حكم رهبري هم علاوه بر انحلال شوراهاي عالي موازي اين شورا به منظور تحكيم جايگاه فراقوه‌اي، ۹ ماموريت و وظيفه ديگر تعيين شده بود كه تثبيت و تقويت جايگاه مركز ملي فضاي مجازي، ارتقاي قدرت سايبري، تربيت نيروي انساني متخصص، تسريع در راه‌اندازي شبكه ملي اطلاعات، حفظ امنيت همه‌جانبه فضاي مجازي كشور، ترويج هنجارها و سبك زندگي اسلامي ايراني، احراز جايگاه و سهم مناسب براي اقتصاد دانش‌بنيان در فضاي مجازي، توسعه محتوا و خدمات كارآمد و تدوين و تصويب نظام‌هاي حقوقي مورد نياز در فضاي مجازي از جمله آنها بود. انفعال؛ انتقادي براي تمام فصولشوراي‌عالي فضاي مجازي در همين ۴ سال فعاليت خود فراز و نشيب‌هاي بسياري داشته و ادوار مختلفي را سپري كرده كه نقطه مشترك آنها برگزاري نامنظم جلسات، روشن نبودن اولويت‌هاي كاري، هدف‌گذاري‌هاي بلندمدتي كه نتيجه روشني نداشته و تصميماتي است كه به سرانجام نرسيده است. دوره اول از زمان تشكيل تا يك و نيم سال بعد از آن دوراني پرحاشيه بود كه تقريبا هيچ نكته خاصي جز تصويب كلياتي مربوط به فعاليت خود اين شورا نداشت و بعد از آن هم گرچه در فضايي نسبتا آرام و بي‌حاشيه به سر برد اما انفعال ويژگي بارز اين دوران بود. دوران تازه اين شورا هم از شهريور ماه سال گذشته شروع شد و اميدواري‌هايي نسبت به تغيير روند حاكم بر آن با انتخاب دبير جديد ابراز شد.بررسي عملكرد اين مجموعه در سال‌هاي پس از تاسيس، حكايت از نقش كمرنگ آن در تحولات سريع فضاي مجازي دارد و هرچند دستوركارهاي راهبردي داشته اما هيچ‌كدام به سرانجام خاصي نرسيده است از جمله اينكه تعريف و الزامات تحقق و ايجاد شبكه ملي اطلاعات بيش از دو سال پيش در اين شورا به تصويب رسيد و بعد از مصوبه شوراي‌عالي فضاي مجازي درباره شبكه ملي اطلاعات، وزارت ارتباطات مكلف شد تا سياست‌هاي تعرفه‌اي شبكه، نحوه رقابت‌پذير بودن و سياست‌هاي رقابتي آن را در قبال ساير شبكه‌هاي موجود در كشور به مركز ملي فضاي مجازي ارايه كند كه هر چند مهلت وزارتخانه يك ماهه بود اما بارها و بارها بعد از آن از سوي دبير شورا اعلام شد كه وزارت ارتباطات گزارشي به شورا ارايه نداده است.حمايت از راه‌اندازي شبكه‌هاي اجتماعي داخلي موضوع ديگري بود كه شورا به آن ورود كرد اما اين موضوع هم درگير فضاي انفعال شد. تصويب پيوست فرهنگي موضوع ديگري است كه همواره عنوان مي‌شد كه در دستور كار شوراي‌عالي فضاي مجازي است و هنوز هم عنوان مي‌شود كه در نوبت بررسي است.سه مصوبه براي يك سالشوراي‌عالي فضاي مجازي در سال ۹۴ هم وضعيت مشابهي با سال پيش از آن داشت و در دوره جديد نشانه‌هاي زيادي از خروج از انفعال ديده نشد. در سال گذشته اين شورا مصوبات انگشت‌شماري داشت كه البته با اولويت‌هاي تعيين شده پيش از آن هم چندان مطابقت نداشتند. تصويب سياست‌هاي حاكم بر برنامه ملّي بازي‌هاي رايانه‌اي، راهكار توسعه صادرات نرم‌افزار و توسعه فضاي مجازي ايمن و سالم و ورود به موضوع انتخابات در فضاي مجازي تنها مواردي است كه در فهرست مصوبات سال گذشته اين شورا قرار مي‌گيرد.حالا اما براي سال جديد رييس‌جمهور به عنوان رييس اين شورا تاكيد بر برداشتن گام‌هاي موثرتر در فضاي مجازي دارد و دبير اين شورا، ابوالحسن فيروزآبادي هم مي‌گويد: در سال جاري تلاش مي‌كنيم حوزه‌هايي كه بيشترين فعاليت را در فضاي مجازي دارند مورد اهتمام جدي‌تري قرار گيرند.راه‌اندازي شبكه ملي اطلاعات، صيانت از فضاي مجازي، آموزش عمومي مردم در فضاي مجازي و ساماندهي پيام‌رسان‌هاي اجتماعي برخط، خط و زبان فارسي در فضاي مجازي، دانشنامه‌هاي برخط، تقويت موتورهاي جستجوي بومي و ... باز هم در اولويت‌هاي اعلامي اين شورا قرار مي‌گيرد و البته آنچنان كه گفته شده، ۳۰ طرح در صف بررسي اين شورا قرار دارند.حالا كه موضوع موازي‌كاري در نخستين روزهاي سال جديد براي شوراي‌عالي فضاي مجازي حل شده بايد ديد آيا روندهاي ديگر نيز اصلاح مي‌شود و اين شورا بالاخره در جايگاه تعريف شده براي آن قرار خواهد گرفت يا خير. آيا بالاخره تنها متولي سياست‌گذاري در حوزه فضاي مجازي سرعتش را با سرعت تحولات اين فضا تنظيم خواهد كرد؟آيا در دوران جديد خروجي‌هاي شوراي‌عالي فضاي مجازي سرعت بيشتري مي‌گيرد و به تمام نيازهاي پرشتاب فناوري و حوزه آي‌.سي‌.تي ايراني پاسخ به‌هنگام داده خواهد شد؟منبع: ITanalyze.com
تا كنون نظري ثبت نشده است
امکان ارسال نظر برای مطلب فوق وجود ندارد