شنبه ۱۳ شهریور ۹۵ | ۰۵:۴۱ ۳۹ بازديد
محمد مهدي فتوره چيعضو شوراي سياستگذاري و نايب رئيس هيئت علمي همايش سواد رسانهاي و مسئوليت اجتماعيامروزه با گسترش چشمگير رسانهها و بويژه فناوريهاي نوين اطلاعاتي و ارتباطي، تنوع كمنظير شبكهها و امكان دسترسي به رسانههاي مختلف، كسب سواد رسانهاي و اتخاذ تدابيري براي افزايش پيوسته آن ضرورتي اجتنابناپذير تلقي شده به عبارتي لازمه زندگي در جوامع مدرن و شبكهاي به شمار ميآيد.بيترديد غفلت از اين مهم و سهلانگاري در كسب اين دانش و مهارت، تهديدهاي جبرانناپذيري براي كاربران و بويژه نوجوانان و جواناني كه ساعتها وقت ارزشمند خود را به مطالعه و بهرهگيري از رسانههاي مختلف اختصاص ميدهند به همراه خواهد داشت.سواد رسانهاي گاهي به مثابه گواهينامه رانندگي خودرويي است كه به سرنشينانش صلاحيت و توانايي راننده را درگذر از پيچ و خمهاي پر شيب و لغزنده در يك روز باراني تضمين ميدهد.سواد رسانهاي همچون نسخه يا دستورالعملي است كه فرد را به استفاده و بهرهگيري هر چه مطلوب و بيخطرتر از دارو، محصول و يا خدماتي رهنمون ميسازد.سواد رسانهاي مجموعهاي از قوانين و الزامات خودكنترلي در استفاده از محتواي رسانههاست. الزامات و برحذرباشهايي كه گاهي جنبه كاملا شخصي پيدا ميكند؛ همچون ادويه و يا روغن و مواد قندي است كه به طور عام هيچ كسي از آنها برحذر داشته نميشود وليكن چه بسا، كمي استفاده از آن، فرد بيمار و مستعدي را به ورطه هلاكت بكشاند؛ و پيچيدگي و دشواري پرداختن به اين مهم از همينجا آشكار ميشود.در اين زمينه با الهام از نظريه هارولد لاسول بايد آموخت و دانست كه چه كسي، با چه انگيزهاي، از چه طريقي(رسانهاي)، چه مدتي، و با انتظار چه پيامدي بايد رسانهاي را گزينش و مورد استفاده قرار دهد.در اينجا تاكيد بر لزوم فعال شدن مخاطب و گزينش سودمندترين و مناسبترين اطلاعات و محتواهاي رسانههاي است. لذا ترديدي نيست كه علاوه بر لزوم كسب تواناييهايي چون مديريت زمان، اعتبارسنجي رسانه، دسترسي، ارزيابي، تجزيه و تحليل پيامهاي رسانهاي و تبليغات(گزينشگري فعال)، كسب چنين قابليت ارزشمند و هدايتگري مستلزم تحصيل دانش و اطلاعات كافي در زمينههاي تاريخي، اقتصادي، و حتي فرهنگي و سياسي است؛ و شايد از همين روست كه صاحبنظران بر اين مهم وفاق دارند كه همه دانش آموختگان و تحصيلگردگان در هر سطحي تا اندازهاي فاقد سواد رسانهاياند. لذا ميتوان اذعان كرد كه امروزه سواد رسانههاي از شاخصههاي باسوادي در جهان مدرن قلمداد شده، بواسطه تحولات روزافزون و پي در پي در عرصه ارتباطات و اطلاعات انتها و پاياني بر آن متصور نيست و از همين روي مستلزم همه كنشگران و تعاملگران رسانهها اعم از سنتي و نوين نيازمند بازآموزي و روزآمد نگاه داشتن دانش خود بوده و البته ضرورت جدي انگاشتن آموزش سواد رسانهاي از ابتداييترين نهادهاي آموزشي بايد در صدر اولويتها و برنامههاي توانمندسازي كودكان و نوجوانان قرار بگيرد تا هزينههاي بيشتري در دوران جواني و ميانسالي به آنان تحميل نگردد و تبعات ناشي از عدم استفاده بهينه و مطلوب از رسانهها در نسلهاي آتي كاهش يابد.اميد است با اتخاذ تمهيداتي از سوي مسئولان امر، فرهنگ بهرهگيري صحيح از رسانهها در جامعه نهادينه شده و تلقي غلط مقابله با رسانه به مديريت متعهدانه و آگاهانه از محتويات رسانه تغيير يابد و مخاطب رسانه همواره خود را آنگونه كه هولستي(۱۹۶۹) تاكيد ميكند در برابر اين پرسش بيابد كه «چرا محتوايي توليد و منتشر ميشود»؟ |